Stel je voor, je hangt op 20 meter hoogte in het ijs van een bevroren waterval. Je handen zitten stevig om de handgrepen van je ijsbijlen geklemd, en de stijgijzers aan je voeten heb je diep in het ijs geduwd van een tijdelijke ijsformatie die elk uur van vorm en consistentie verandert. Je voelt je spieren branden en de adrenaline door je aderen stromen. En wat je ook doet, je mag niet naar beneden kijken. IJsklimmen is niet voor angsthazen, maar eens je er mee begint, heeft deze sport iets verslavends. Zeker wanneer je na uren ploeteren de top bereikt van een anders totaal ontoegankelijke plek en je er getrakteerd wordt op een adembenemend landschap.

IJsklimmen is per definitie het beklimmen van bevroren watervallen of andere ijsformaties. De richting van de ijsformatie moet redelijk verticaal zijn. Lopen over gletsjers of lage ijshellingen valt nog onder de categorie bergbeklimmen. Tijdens het ijsklimmen zijn een veiligheidstouw, stijgijzers en ijsbijlen absoluut noodzakelijk voor de veiligheid. Anders dan bij bergbeklimmen, waar de rotsformaties eeuwenlang hetzelfde blijven, kan op het ijs je route op een paar uur helemaal veranderen. Dat geeft een extra dimensie aan deze bergsport.

Voor een initiatie ijsklimmen hoef je niet superfit te zijn. In principe kan iedereen zich aan de sport wagen, maar vraagt wel wat van je lichaam. Wie al redelijk fit is, heeft dus een voordeel en zal wellicht iets sneller de top bereiken. Heb je die laatste coronakilo’s nog niet helemaal weggesport, dan is ijsklimmen misschien net de ideale manier om dat te doen. Er staat bovendien ook geen leeftijdgrens op ijsklimmen. Voor kinderen is het echter moeilijk om stijgijzers te vinden voor voeten kleiner dan maatje 36.
IJsklimmen is een behoorlijk technische sport. Tijdens een initiatie leer je om je ijsbijlen en stijgijzers correct te plaatsen. Tevens is het essentieel dat je het touwwerk onder de knie krijgt. Zekeren, ijsschroeven plaatsen, abseilen … Als je een beginner bent, moet je een beginnerscursus volgen of met een gids op pad trekken die je haarfijn uitlegt hoe je het materiaal moet gebruiken. Verder is het belangrijk dat je de verschillende soorten ijs kunt onderscheiden en begrijpt hoe stabiel ze zijn.

In de Alpen bevindt het ijs zich tussen half december en begin maart in de juiste conditie voor een klim. Deze periode valt grotendeels samen met het skiseizoen, waardoor je het ijsklimmen gemakkelijk combineert met een weekje skiën of snowboarden. Het ijs dat zich vormt op de noordkant van een berg blijft logischerwijze langer stabiel dan het ijs op de zuidkant.

Bij ijsklimmen komt er redelijk wat materiaal aan te pas. Je hebt ijsbijlen, stijgijzers, een veiligheidsuitrusting, een helm en gepaste kleding nodig.

Stijgijzers en ijsbijlen kan je in de meeste wintersport-
hotels gewoon huren. Maar ook wanneer je een klim boekt met een gids, zal hij waarschijnlijk de nodige ‘hardware’ voor de klim voorzien. Natuurlijk is niet elke ijsbijl of elk stijgijzer hetzelfde. Deze keuze is afhankelijk van je vaardigheidsniveau, het soort ijs en het terrein waarop je klimt. Laat je dus altijd adviseren door een professional. Wanneer je met een bedrijf of gids aan het ijsklimmen bent, zorgen zij normaal gezien sowieso voor de veiligheidsuitrusting, inclusief harnas en helm, touw en ijsschroeven.

Een basis ijsbijl heeft een dubbelzijdige kop met een scherp houweel aan de ene kant en een hamerkop aan de andere kant. Als je klimt, zwaai je het houweel in het ijs en gebruik je hem als houvast om jezelf op te trekken.

Deze ijsbijl ongelooflijk licht, sterk en van hoge kwaliteit. Het hogere deel van de schacht is gebogen, wat zorgt voor veel speling op steil, ijzig terrein, terwijl het onderste deel meer recht is, zodat je in de sneeuw kunt graven. Om een goede verankering te garanderen, is de kop van de ijsbijl gesmeed en goed uitgebalanceerd. De dunne houweel is aan de punt getand om in harde sneeuw en ijs te bijten, terwijl het middelste deel dikker is voor verankering in zachte sneeuw.

Met z’n 202 gram is dit naar verluidt de lichtste ijsbijl ter wereld. Dat is minder dan de helft van het gewicht van een gemiddelde ijsbijl. De ijsbijl heeft een aluminium constructie die duurzaam en betrouwbaar is. De vorm is comfortabel om vast te pakken. De schacht is ontworpen voor grote precisie en de spike heeft een klinknagel aan het uiteinde die voorkomt dat sneeuw in de schacht verstopt.

Deze ijsbijl heeft een traditionele vorm en biedt klimmers geweldige kwaliteit aan een zachte prijs. Deze ijsbijl heeft een brede grip, waardoor hij comfortabel te dragen is. Ideaal voor terreinen met een lagere hoek. Koop deze bijl als je nog niet helemaal weet wat je doet, want je kunt er behoorlijk wat misbruik van maken terwijl je technieken uitzoekt.

Een stijgijzer is eigenlijk een soort van frame met scherpe metalen spikes dat aan je klimlaarzen wordt vastgeklikt. Belangrijk zijn de twee metalen spikes vooraan het stijgijzer. Die dienen om je voet vast in het ijs te schoppen zodat je stevig genoeg hangt om jezelf omhoog te duwen. Daarenboven zorgt een stijgijzer voor veel meer grip wanneer je over het ijs zou wandelen.

Je vindt bij Decathlon al stijgijzers vanaf € 30. Die zijn ideaal voor wie de sport eens vrijblijvend wil uittesten. Ben je echter van plan om een lange moeilijke tocht te ondernemen, dan ben je beter af met volgende stijgijzers.

Deze nieuwe stijgijzers van Petzl Dart zijn aan te raden voor een aantal redenen. De beugel heeft drie verbindingsplaatsen waardoor de stijgijzers vrij goed passen om een breed scala aan laarzen. Deze stijgijzers zijn een stuk lichter dan oudere modellen en voelen dus niet aan als zware blikken. Deze stijgijzers zijn ontworpen voor steile en moeilijke beklimmingen.

De Grivel G20+ zijn ultralichte stijgijzers speciaal ontworpen voor technische ijsklimmers. Deze stijgijzers zorgen voor een grote stabiliteit in alle klimposities en op alle vormen van ijs. Ze wegen slechts 845 gram en zijn daarmee een van de lichtste high-end stijgijzers op de markt.

De Alpinist Tech is de lichtste ijsklimmer van CAMP die vandaag verkrijgbaar is. De looppunten zijn stevig en helpen bij het omhoog bewegen op ijs van verschillende kwaliteit. Bovendien zijn deze stijgijzers extreem duurzaam.

Schoenen
Voor ijsklimmen heb je een stevig paar bergschoenen/klimlaarzen nodig die gemaakt zijn om stijgijzers op te klikken. Dit soort bergschoenen zijn prijzig, maar kan je huren in de meeste skigebieden en wintersportfaciliteiten.

Kleding
Wat je kleding betreft, zal je voor meerdere lagen moeten gaan. Tijdens het klimmen produceer je behoorlijk wat lichaamswarmte, en dan is het fijn dat je een laag kunt verwijderen. Wanneer je even pauze neemt of de top bereikt, koel je snel af en dan is het lekker om deze extra lagen weer aan te trekken om warm te blijven.

Handschoenen
De juiste handschoenen zijn van essentieel belang voor een geslaagde klim. Je handschoenen moeten namelijk flexibel zijn en voldoende grip bieden om je ijsbijlen gemakkelijk vast te houden. Daarnaast moeten ze ook warm genoeg en water-
bestendig zijn. Je doet er goed aan om sowieso een extra paar te voorzien want de kans dat je handschoenen kletsnat worden, is groot. Tevens is het de moeite om een paar overhandschoenen mee te nemen voor wanneer je pauzeert en de kou plots om je heen slaat. Ook deze overhandschoen is idealiter waterdicht en rekbaar om het klimmen te vergemakkelijken.

Helm en bivakmuts
Een bivakmuts of buff is geweldig om onder je helm te dragen, om waardevolle lichaamswarmte vast te houden.

Helmcken Falls (British Columbia, Canada) kwam voor het eerst onder de aandacht in 2010, toen twee ervaren klimmers Tim Emmett en Will Gadd de bevroren verneveling van de waterval beklommen en de route beoordeelden als WI-10. Op dat moment bestonden er nog geen WI-8 of WI-9 routes. Helmcken Falls is zo moeilijk omdat de waterval zelf niet bevriest. In plaats daarvan blaast de wind water in de grot erachter, waar het bevriest aan de (overhangende) rots en sproei-ijs creëert. Het resultaat zijn routes die niet alleen lang, maar ook extreem steil zijn. Het sproei-ijs is bovendien zeer onstabiel waardoor alle klimmers zich met bouten moeten beveiligen.

In februari in 2016 waagde Tim Emmett samen met Klemen Premrl zich opnieuw aan deze klim. Ze legde een lijn af van 80 meter, waarvan ongeveer 30 meter overhangend was. Deze klim kreeg WI-12 als beoordeling.

Net zoals bij bergbeklimmen worden de klimroutes op het ijs beoordeeld op hun moeilijkheidsgraad. Deze beoordeling houdt rekening met verschillende factoren, waaronder de steilheid en kwaliteit van het ijs en hoe technisch de bewegingen zijn.

Een solide ijsplaat is makkelijker om op te klimmen dan een ijsplaat die uit losse pegels bestaat, ook al zijn ze even stijl. De graden worden respectievelijk van gemakkelijk tot extreem moeilijk aangeduid van WI-1 tot WI-12.

WI staat voor Waterfall Ice. Beginners kunnen, afhankelijk van hun fysieke fitheid, routes klimmen van WI-2 tot WI-4. De meest doorgewinterde, ervaren ijsklimmers kunnen klimmen in het WI-5-bereik. Er zijn heel weinig routes die moeilijker geacht worden dan WI-6. WI-7 is slechts gereserveerd voor een paar geavanceerde routes over de hele wereld.

WI-1
Sneeuwgeulen van rond de 45 graden of lichte ruggen met gemakkelijk, hoekig ijs. WI-1-routes zijn nooit steiler dan 60 graden. Deze routes worden vaak gebruikt als afdalingsroutes door klimmers.

WI-2
IJs van goede klimkwaliteit aan een lage hoek, consistent rond de 60 graden. Wie een goede klimtechniek heeft kan dit ijs beklimmen met één ijsbijl. Voor alle beoordelingen boven de WI-2 heb je twee ijsbijlen nodig.

WI-3
IJs met een steilheid tussen de 70 en 80 graden, met mogelijks korte stukken van verticaal ijs, deze stukken zijn nooit langer dan 4 meter.

WI-4
IJs met een steilheid tussen de 75 en 85 graden, met mogelijks langere stukken van verticaal ijs.

WI-5
IJs met een steilheid tussen de 85 en 90 graden, met lange stukken massief, verticaal ijs. Ook kunnen erweinig rust-mogelijkheden zijn.

WI-6
Bijna alleen maar verticaal ijs met stukken tussen de 85 en 90 graden. IJsformaties zoals overlappingen kunnen voorkomen waardoor je je ijsbijlen en stijgijzers niet gemakkelijk kunt plaatsen. Kracht,uithoudingsvermogen en vaardigheid zijn vereist.

WI-7
WI-7 komt in grote mate overeen met WI-6, alleen zijn deze routes langer, moeilijker en met ijs van minder goede kwaliteit. Het is vaak moeilijk om je ijsbijlen en stijgijzers te plaatsen. Kan overhangende secties bevatten.

Alpine score
Naast de WI-prefix bestaat er ook nog de aanduiding AI voor Alpine Ice. Alpine ijsklimroutes hebben meestal een score tussen AI-1 en AI-5 om de algemene zwaarte van de klimtocht aan te duiden. Klimroutes van graad 1 zijn niet zwaar en hebben weinig objectieve gevaren. Klimroutes van AI-5 zijn zeer zwaar, doorgaans op hoog alpien terrein en moeilijk te bereiken door de hulpdiensten. Alpine-ijs lijkt gemakkelijker te beklimmen omdat de gradering slechts tot AI-5 gaat. Laat je echter niet misleiden! Alpine ijsroutes zijn moeilijker te bereiken, liggen meer afgelegen en stellen de klimmers mogelijk bloot aan lawinegevaar. Alpine ijsklimmen is een sport op zich en mag niet licht opgevat worden omdat de beoordeling lager wordt gegradeerd.