Van 17 tot 23 maart 2024 worden in het Zwitserse Saas-Grund voor de vierde keer de Mentelity Games gehouden. Een skien snowboardevent voor mensen met een lichamelijke uitdaging, om te laten zien dat wintersport toegankelijk is voor iedereen.

Waar begin ik aan?”, dacht Kirsten Danz (21) toen ze twee jaar geleden voor het eerst meeging naar Zwitserland om deel te nemen aan de Mentelity Games. Door de ziekte van Lyme kreeg ze zenuwuitval in haar rug en werd ze rolstoelgebonden, ze woonde net op zichzelf in een aangepaste woning en kwam uit een hectische periode. En toen stond ze ineens op een parkeerplaats om voor het eerst in haar rolstoel naar het buitenland te gaan. De eerste keer in haar eentje op reis, met een groep onbekenden en dat ook nog eens zonder heel veel ervaring op de piste. Kirsten: “Maar nog geen vijf minuten na het wegrijden was de sfeer heel fijn. Iedereen in de bus zat in dezelfde situatie, met dezelfde vragen en dezelfde onzekerheden. En omdat we dat met z’n allen konden delen, werd het heel snel ontspannen. Ik heb een fantastische week gehad, kreeg elke dag les op mijn zitski en kon buiten de les om ook nog de piste af. Ook naast het skiën waren er leuke activiteiten. Zo was er een avond een fakkeltocht in het donker, dat was bijzonder en zag er prachtig uit.”

Vast onderdeel twee dagen voorafgaand aan de Mentelity Games is de 12-uurs Challenge. Hierbij gaan honderden skiërs en snowboarders van 12 uur ’s nachts tot 12 uur in de middag non-stop van de piste af. Hoe dat werkt? In teams van drie maken deelnemers zo veel mogelijk afdalingen op dezelfde piste in het skigebied van Saas-Grund, waarmee ze geld ophalen om de Mentelity Games te kunnen financieren. Van ieder team wordt verwacht dat ze minstens € 1.500 ophalen middels crowdfunding. Rondom de piste is er een dj voor muzikale motivatie en een restaurant waar koffie en ontbijt worden geserveerd, en wordt er afgesloten met een welverdiende après-ski. Elke deelnemer van de 12- uurs Challenge verlegt ook zijn eigen grenzen en levert met de crowdfunding een onmisbare bijdrage aan de totstandkoming van de Mentelity Games. Het idee voor de Mentelity Games is ontstaan in 2018. Menno Koelewijn, eigenaar van MK Skiservice in Bilthoven, heeft samen met Bibian en een rolstoelgebonden vriend het idee opgevat voor een week vol uitdagingen in de bergen, speciaal voor mensen met een lichamelijke uitdaging. Naast het idee om deze doelgroep uit te dagen hun grenzen te verleggen, was het een belangrijk uitgangspunt om mensen met allerlei verschillende lichamelijke uitdagingen bij elkaar te brengen, zodat zij van elkaar kunnen leren. Het begin voor de Mentelity Games was ontstaan en in 2019 vond de 1e editie plaats.
www.bibianmentelfoundation.nl/event/12-uurs-challenge

Het zijn de kleine overwinningen tijdens de reis die ervoor zorgen dat deelnemers steeds een beetje hun grenzen verleggen.

Het verhaal van Kirsten is een van de redenen waarom de Mentelity Games worden georganiseerd. Wintersport als middel om je grens te verleggen als je te maken hebt met een lichamelijke uitdaging. Dat wintersport het middel is, dat is geen verrassing. De Mentelity Games worden georganiseerd door de Bibian Mentel Foundation, en staan geheel in lijn met de nalatenschap van naamgever Bibian Mentel (zie kader). Hoe die week eruitziet? Vijf dagen les van gekwalificeerde leraren, in zitskiën, staand skiën, skiën met een visuele beperking of snowboarden. Het niveau maakt niet uit. Of je beginner bent of veel ervaring in de sneeuw hebt, voor iedereen zijn er uitdagingen genoeg. Er zijn paralympische atleten aanwezig die de deelnemers begeleiden en tientallen vrijwilligers. Ook buiten de piste wordt voor activiteiten gezorgd, met bijvoorbeeld een bingoavond en dagelijks après-ski. “Maar het voornaamste doel is niet het skiën op zichzelf”, legt Charlotte van der Veen van de stichting uit. “Het zijn de kleine overwinningen tijdens de reis die ervoor zorgen dat deelnemers steeds een beetje hun grenzen verleggen. Er gaan elk jaar wel mensen mee die bijvoorbeeld nog nooit in het buitenland zijn geweest. Die net als Kirsten in hun eentje meegaan en daar al een gigantische stap in nemen. Ze ontmoeten nieuwe mensen, gaan voor het eerst met hun rolstoel de gondel in. Of het nou kleine of grote stappen zijn, op elk niveau komt er wel een moment dat je denkt: jeetje, dat ik dit kan. En dan heb ik het nog niet eens over de saamhorigheid. Die is ontzettend groot tijdens de week in Zwitserland. Dat horen we van de deelnemers, maar ook van familie of vrienden die meegaan. Ouders van een kind met een uitdaging ontmoeten andere ouders. Die kunnen ervaringen uitwisselen, verhalen delen. Dat lucht op, het besef dat ze er niet alleen voor staan. Daar zit zoveel waarde in.” Dat onderschrijft ook Annemay van Chastelet. Ze is niet alleen vrijwilliger tijdens de week in Zwitserland, maar is als kinderfysio samen met een collega ook nauw betrokken bij de samenwerking met de stichting. “Dat begon toen Bibian bij onze praktijk revalideerde. Zij organiseerde deze reis, en wij zeiden toen: hoe leuk zou het zijn als we kunnen samenwerken en tien kinderen met een fysieke uitdaging en hun gezin mee kunnen nemen op reis. De deelnemers zijn heel uiteenlopend, in leeftijd, maar ook in situatie. Er zijn gezinnen die vroeger wel geskied hebben maar denken dat het nu niet meer kan omdat hun kind iets heel heftigs heeft meegemaakt. Maar ook gezinnen die het nooit zouden doen omdat het bijvoorbeeld te duur is. Die tien plekken voor kinderen financieren we door het geld dat we ophalen met de 12-uurs Challenge. En je ziet dat zo’n week ontzettend veel bijdraagt aan het revalidatietraject. Door het plezier op de piste, maar juist ook door alles eromheen. Want een week op reis bootst alles na wat je nodig hebt om te functioneren in het dagelijks leven. Van de busreis tot je grenzen aangeven, van praktisch denken tot de stap nemen om bijvoorbeeld om hulp te vragen. Je bent met veel mensen in een hotel, komt in aanraking met faciliteiten waarvan je misschien niet wist dat ze er waren. Dat zijn allerlei basale dingen die heel waardevol zijn in je dagelijkse bestaan na zo’n week in de sneeuw.” Het leidt tot verhalen die je niet onberoerd laten, zowel van blijdschap als verdriet. Van Fem, een meisje van 13 dat net begon op de middelbare school en daar de enige was met een lichamelijke uitdaging. Die anders loopt dan anderen en altijd degene was naar wie werd gekeken. Van der Veen: “Die stond ineens tussen zeventig andere mensen met een uitdaging en zag daar dat ze mag zijn wie ze is.” Of het verhaal van Joost, een super sportieve jongen die in 2022 voor het eerst meeging vanuit de samenwerking met het revalidatiecentrum. Van Chastelet: “Hij had kanker met een hersentumor en daardoor een dwarslaesie opgelopen. Zijn diagnose was slecht, het idee was om er nog uit te halen wat erin zat. Dat heeft hij samen met zijn familie fantastisch gedaan. Hij is uiteindelijk twee keer meegegaan, kon geweldig zitskiën en deed vorig jaar mee met de fakkeltocht in een fonkelnieuw model zitski van een Zwitserse fabrikant. Die mocht hij testen. Afgelopen juni is hij overleden.”

Altijd geldt: er wordt tijdens de Mentelity Games gedacht in mogelijkheden. Met mensen die stappen willen zetten in een mindsetverandering. De groep mensen die meewillen, wordt steeds groter. Van Chastelet: “Vanuit het revalidatiecentrum willen we elk jaar nieuwe gezinnen meenemen op deze reis, omdat het zo’n boost geeft aan je revalidatie. Als je de stap hebt gemaakt en ziet wat er nog steeds mogelijk is met een fysieke uitdaging, dan kan een gezin op een gegeven moment zelfstandig zo’n reis maken.” Van der Veen: “Maar we hebben ook deelnemers die blijven terugkomen, omdat ze het zo’n geweldige week vinden. Daarnaast organiseren we ook in de zomer evenementen, daar zien we ook veel deelnemers die geskied of gesnowboard hebben op afkomen. Dan organiseren we sup-, wakeboard en surfclinics en hanteren we dezelfde mindset. Met een blind iemand de surfplank op? Waarom niet?” Ook voor Kirsten Danz geldt dat ze blijft terugkeren naar Zwitserland. Komende winter wordt de derde keer. “Door dat eerste jaar heb ik bepaalde stappen wel sneller gezet. Ik doe dingen die ik daarvoor niet deed en denk nu vaak: ik doe het gewoon. Inmiddels heb ik een bedrijfje opgezet en geef ik rolstoelvaardigheidstraining. Dat zou ook voor andere deelnemers overigens geen kwaad kunnen voor de volgende reis, want met je rolstoel in de gondel blijft soms een gedoe.’ En het mooiste? “Vorig jaar kwam ik op de reis Jitse tegen, die ook meeging met zitskiën. We kwamen bij elkaar in de groep, omdat we ongeveer dezelfde leeftijd hebben en een vergelijkbaar skiniveau. Inmiddels hebben we een half jaar een relatie. Dat dat ook nog kan voortkomen uit zo’n week in Zwitserland, dat is natuurlijk helemaal mooi.”

Twee keer sportvrouw van het jaar in Nederland, drie keer paralympisch kampioen en 128 gouden medailles op de piste: iedere sportliefhebber in Nederland weet wie Bibian Mentel is. Maar misschien nog wel meer dan om alleen haar sportprestaties werd Mentel geroemd om haar doorzettingsvermogen, positiviteit en veerkracht. Vanaf het moment dat ze haar carrière als snowboarder in het wereldbekercircuit moest opgeven vanwege botkanker en een beenamputatie tot haar overlijden in 2021, stond ze vooral om twee dingen bekend: ze gaf nooit op en was altijd vrolijk. Om anderen te helpen en inspireren richtte ze de Bibian Mentel Foundation op, een stichting die zich inzet voor gelijke kansen voor mensen met een lichamelijke uitdaging.

www.bibianmentelfoundation.nl en volgen op @mentelityfoundation. De foundation heeft haar kantoor in Bilthoven boven de winkel van MK skiservice.

Ook zijn er snowboardlessen voor mensen met een lichamelijke uitdaging www.bibianmentelfoundation.nl/motivate/mentelity-snowboardschool/

Redacteur: Bas van Oort